Hoewel de noodzaak door iedereen inmiddels wel wordt erkend, is mediawijsheid bij de meeste scholen niet ingebed in het curriculum.
Er wordt bijvoorbeeld wel een project aan cyberpesten gewijd, een (gast)les gegeven over social media of online imago en de mediathecaris vertelt wat over zoeken op het internet, maar dat is het vaak wel.
Theoretisch kader
De Onderwijsinspectie toetst er niet op, en onderzoek naar mediawijsheidvaardigheden bij leerlingen is pas nu zo’n beetje op gang. Als gevolg hiervan weten scholen eigenlijk nog steeds niet wat het niveau is van mediawijsheid bij hun leerlingen, hoe je dat zou moeten verbeteren en tot welke hoogte dan.
Zonder theoretisch kader voor toetsing en het ontwikkelen van een doorlopende leerlijn, is het lastig effectief les te geven in mediawijsheid. Hoeveel iPads je op school ook hebt.
Hoe mediawijs zijn de leerlingen?
Hiermee heb ik mijn praktijk als mediacoach uiteraard ook mee te maken. Als ik in een klas kom voor een gastles, heb ik geen compleet beeld van de uitgangssituatie. Hebben ze allemaal smartphones, of überhaupt internet thuis? Zoja, wat doen ze daar dan precies mee? Denken ze na over wat ze op social media doen? Hoe is het gesteld met hun zoekvaardigheden? Hoe gaan ze om met cyberpesten? En met het scheiden van nep/waar nuttig/onzin enzovoorts op internet?
Kortom: hoe is het gesteld met hun mediawijsheidcompetenties?
Omdat er op school geen structurele aandacht aan wordt besteed, en de ene leerling wel een oudere broer of zus of mediawijze ouders heeft die het ze allemaal uitlegt en de ander niet, zijn de verschillen tussen de leerlingen groot.
Beginsituatie bepalen
Ik probeer voor mijn les uit te vinden hoe de leerlingen ervoor staan door ze een korte enquête vooraf af te nemen, en de school en docenten te ondervragen. En uiteraard hou ik mezelf op de hoogte over de algemene stand van zaken over jongeren en internet vanuit de theorie, dat wil zeggen alles wat ik online kan vinden aan nieuws en onderzoek.
Vandaar uit bepaal ik wat ik de leerlingen zou willen leren. Dit heeft meestal te maken met reflectie op hun online gedrag. In de hoop dat ze dit gaan toepassen in diverse situaties. Of dat dan ook gebeurt is bij een op zichzelf staande gastles niet goed na te gaan.
Competentiemodel
Gelukkig zijn er inmiddels wel handvatten te vinden die scholen en mediacoaches kunnen gebruiken, zoals het mediawijsheidcompetentiemodel van Mediawijzer.net, waarin verschillende niveaus zijn opgenomen. Hoe je dit dan vervolgens zou moeten meten en toetsen is (nog steeds) vers twee.
Mediawijzer gaat daarmee aan de slag voor het basisonderwijs. En ik ben bezig met een toets en methodiek voor het voortgezet onderwijs. Wil je met mij meedenken? Ik hoor ik het graag!
Pingback:Toetsen en meten van mediawijsheid | | Mediawij...
Hoi Muriel,
Als reactie op je blog het volgende.
Ik geef sinds dit jaar bij ons op school ( van Maerlantlyceum te Eindhoven )het vak Mediawijsheid. Dit houdt in dat ik een half jaar lang alle brugklassers een uur in de week iets mag vertellen over het fenomeen mediawijs.
Wat ik merk is dat de kids helemaal niet zo mediawijs zijn maar ook dat ik voor mezelf niet zo goed weet wat ik ze moet vertellen. Er is zoveel te bespreken en wat kun je nu eigenlijk in zeg een kleine 20 uur op jaarbasis.
Je komt dan toch al gauw uit op facebook, twitter, cyberpesten en een een prezi laten maken. Wat ik mis is een link naar andere vakken. Mediawijsheid moet niet als los vak worden gezien maar als een hulpmiddel bij andere vakken. Laten we daar nu eens een keer met een paar docenten uit het VO over brainstormen, voordat er weer een uitgever met een of andere flutmethode komt die heel veel scholen voor veel geld gaan aanschaffen.
Pingback:Toetsen en meten van mediawijsheid | MediaWijs ...
Beste Jorg en Muriel,
Goed om te lezen dat jullie beide zoveel belang hechten aan het bijbrengen van mediawijsheidheid onder jullie leerlingen. Bij De frisse blik zijn we hier ook volop mee bezig. Wij richten ons echter op een ander onderdeel van mediawijsheid: in onze filmprojecten draait het om ‘kritisch kijken’ naar beelden.
Gek genoeg is er in het onderwijs nog steeds heel weinig aandacht voor ‘begrijpend kijken’, terwijl we leven in een beeldcultuur en deze beelden (via televisie, internet, games en social media) een enorm grote invloed hebben op hoe je de wereld om je heen ziet en ervaart.
Naast het onderzoeken van beeldtaal, beeldvorming en manipulatie, brengen wij leerlingen de vaardigheden bij om zelf non-fictie beeldverhalen te maken, door hen het hele proces van het maken van een film te laten doorlopen (in veel gevallen op de iPad).
Jorg, in je reactie geef je aan dat je de link mist naar andere vakken. In onze optiek leren leerlingen dankzij mediawijsheidslessen niet alleen bewust om te gaan met media, maar ontwikkelen zij zich daarnaast ook tot actief en kritisch burger. De link met andere vakken kun je wellicht hierin vinden. Daarnaast kan het medium film, waar de focus in onze mediawijsheidslessen op ligt, in allerlei vakken, zoals Nederlands, Beeldende Vorming of Geschiedenis, gebruikt worden om onderwerpen op een interactieve wijze te behandelen.
Het lijkt ons erg interessant om mee te denken tijdens een brainstormsessie. Mochten jullie hierin interesse hebben, dan horen we het graag!
Dank voor jullie reactie. Jorg, helemaal eens! Hoewel ik aparte lessen ook belangrijk vind (bv tijdens de mentoruren waar je het hebt over online gedrag, nettiquette, bewustwording, moet het idd geintegreerd worden in bestaande vakken. Ook dat zou je op effectiviteit moeten kunnen meten vind ik.
Frisse Blik: zeker ook belangrijk! Mediawijsheid is zo uitgebreid en omvat zoveel aspecten, dat ik me met mijn onderzoek enorm moet beperken.